که امپراتوری عثمانی تفکیک شود و مناطقی مانند سوریه، عراق، لبنان و فلسطین که تا قبل از آن زیر سلطه عثمانی بودند زیر سلطه فرانسه و انگلستان درآیند.
این تفاهمنامه به نام دو طرف مذاکره سر مارک سایکس انگلستانی و جورج بیکو فرانسوی تفاهمنامه سایکس - بیکو نامیده شد.
قبل از امضای این تفاهمنامه نامه‌هایی بین شریف حسین و سر آرتور هنری مک ماهون نماینده ویژه انگلستان رد و بدل شد. از تاریخ 14 جولای 1915 تا 10 مارس 1916 بیش از 10 نامه بین این دو شخص مبادله شد که هدف از آنها شوراندن مردم و برپایی انقلابی علیه ترکها بود.
اولین نامه‌ای که حسین به مک ماهون فرستاد شامل پیشنهادهایی در مورد مرز کشوری عربی بود که باید مستقل می‌شد و اینکه انگلستان باید موافقت کند که خلیفه‌ای عرب بر این کشور حکمرانی کند. حسین در این نامه همچنین اشاره کرد که این خواسته نهایی عرب‌هاست که در مورد آن حاضر به چانه زنی نیستند.
در تاریخ 30 آگوست 1915 مک ماهون نامه‌ای در پاسخ به نامه شریف فرستاد که در آن موافقت انگلستان را با عرب بودن خلیفه پس از استقلال کشور عربی اعلام کرد.
مک ماهون طی نامه دیگری در تاریخ 24 اکتبر 1915 تعهداتی را برای تشکیل کشوری عربی و حمایت از آن از جانب انگلستان داد. بر اساس این تعهدات بود که شریف در جنگ در کنار انگلستان قرار گرفت و در این تعهدات پایه‌هایی را برای نزدیکی دیدگاه‌های عربی- انگلیسی و رسیدن به توافق نهایی برای اعلام انقلاب جست.
در 10 مارس 1916 مک ماهون نامه دیگری را برای حسین فرستاد و در آن اعلام کرد که انگلستان با تمام خواسته‌های حسین موافقت کرده است... و بدین‌ترتیب مذاکرات حسین و مک ماهون برای تشکیل کشوری عربی با حمایت انگلستان به پایان رسید.
و اما انگلستان قبل از پایان این مذاکرات با فرانسه و روسیه وارد مذاکرات مخفیانه‌ای شده بود و در این راستا تفاهمنامه سایکس – بیکو بین انگلستان و فرانسه بسته شد که بر اساس آن سرزمین عرب بین کشورهای همپیمان غرب تقسیم می‌شد.
اگر انقلاب کمونیستی و تروتسکی نبود که اسناد این تفاهمنامه را کشف کند و نسخه‌ای از آن را برای سزار روس که در آن زمان همپیمان انگلستان بود بفرستد عربها هرگز از این سند مطلع نمی‌شدند.
ما امروز در آستانه توافقنامه‌ای امنیتی بین عراق و ایالات متحده هستیم که ما را به یاد توافقنامه شریف حسین و مک ماهون می‌اندازد که جنبش عربی با حمایت انگلیس علیه عثمانی بوجود آورد ولی دیدیم چگونه امیدهای عربها با تفاهمنامه مخفیانه دیگر بین ابرقدرتهای آن زمان بر باد رفت.
سوالی که به ذهن خواننده خطور می‌کند این است که آیا توافقنامه بین عراق و آمریکا همچون توافقنامه بین شریف و مک‌ماهون خواهد بود.
آیا توافقی سری بین ابرقدرتهای اشغالگر عراق وجود دارد که هدف از آن تقسیم عراق باشد که در تضاد با خواسته‌های عراقی‌ها باشد؟
همشهری امارات - www.aljewar.org
